Wyniki eksperymentu w CERN przeczą teorii względności Einsteina.
Okazuje się, że niektóre cząstki mogą być szybsze od światła. W doświadczeniach naukowców z CERN elementarne cząstki, zwane neutrinami, pędziły szybciej niż światło. Zbici z tropu autorzy eksperymentu apelują do kolegów fizyków o pomoc w wyjaśnieniu dziwnego wyniku. Naukowcy z CERN przesyłali wiązkę neutrin ze swojego ośrodka do oddalonego o 732 km podziemnego laboratorium we włoskim Gran Sasso.
Poszukiwanie błędu
Zauważyli, że w punkcie docelowym cząstki pojawiły się o 60 miliardowych sekundy wcześniej, niż taki sam dystans mogłoby pokonać światło. Dla laika to czas niewyobrażalnie mały, ale fizycy potrafią go zmierzyć. Pomiary powtarzano 16 tysięcy razy, aż naukowcy uzyskali zadowalający według nich statystyczny poziom istotności, który pozwala mówić o odkryciu.
Grupa naukowców z CERN udostępniła wyniki eksperymentu w sieci, by inni fizycy mogli krytycznie im się przyjrzeć. To ważne, gdyż do tej pory nieprzekraczalność prędkości światła stanowi w fizyce jedno z podstawowych założeń.
Uczciwie przyznają jednak, że do wyników własnych eksperymentów podchodzą z wielką ostrożnością.
– Próbowaliśmy to wyjaśnić na wszelkie możliwe sposoby – powiedział BBC News Antonio Ereditato, jeden z autorów eksperymentu z Opera collaboration. – Próbowaliśmy znaleźć błędy: trywialne bądź bardziej skomplikowane albo zupełnie kardynalne – i się nie udało.
Grupa badaczy zastrzega jednak, że rozumie, że mogła popełnić jakiś systematyczny błąd, który pogrążył wyniki eksperymentu.
—Naukowcy muszą być bardzo ostrożni w interpretacji wyników – powiedział BBC Jim al Khalili, fizyk z Uniwersytetu Surrey. Badacz zasugerował, że być może naukowcy popełnili jakiś prosty błąd.
– Marzę o tym, by inny, niezależny eksperyment dał ten sam wynik. Dopiero wtedy mi ulży – przyznał Ereditato. Zastrzegł też, że on i jego koledzy na razie niczego nie twierdzą. – Chcemy tylko, by inni naukowcy pomogli nam zrozumieć nasz dziwny wynik. A jego konsekwencje mogą być bardzo poważne.
Wskazana ostrożność
Zgodnie ze szczególną teorią względności Alberta Einsteina prędkość światła jest we Wszechświecie nieprzekraczalna. Na założeniu, że nic nie może jej przekroczyć, opiera się większość fizyki współczesnej. Naukowcy nieustannie starają się coraz bardziej precyzyjnie zmierzyć to zjawisko, dlatego wciąż wykonują tysiące eksperymentów. Jednak do tej pory nic nie wskazało, by jakakolwiek cząsteczka mogła przekroczyć granicę prędkości światła.
Według szczególnej teorii względności Einsteina żaden obiekt, który przenosi informację, nie może poruszać się z prędkością większą niż światło. – Dlatego, gdyby neutrina poruszały się szybciej niż prędkość światła, to w sposób zasadniczy naruszałyby teorię względności – powiedział fizyk. – Gdyby informacja okazała się prawdziwą, to byłaby to wiadomość nadzwyczajna i niezwykła. Na razie jest raczej trudna do przyjęcia. Za bardzo narusza to, co do tej pory wiemy, i wiedzę potwierdzoną przez miliony doświadczeń. Musimy być bardzo ostrożni, mimo że autorzy badania twierdzą, że zostało ono bardzo dobrze przeprowadzone.
Zdaniem fizyka konieczne jest przeprowadzenie niezależnych badań i przyjrzenie się, czy naukowcy przypadkiem nie przeoczyli jakiegoś dodatkowego efektu.
Więcej informacji na stronie CERN www.cern.ch
Krzysztof Urbański
bbc, pap
Rzeczpospolita